به گزارش نه وار نیوز؛ استان زنجان، نگینی در شمال غرب ایران، با وجود ظرفیت‌های طبیعی و تاریخی خود، این روزها با چالش جدی کمبود منابع آبی روبروست. فرا رسیدن فصل گرما و افزایش مصارف، زنگ هشداری است که بر ضرورت صرفه‌جویی و مدیریت بهینه مصرف آب بیش از پیش تأکید می‌کند. آمارهای منتشر شده از سوی مسئولان و نهادهای مرتبط، تصویری نگران‌کننده از وضعیت منابع آبی این استان، به ویژه منابع زیرزمینی، ارائه می‌دهد که نیازمند توجه جدی و اقدامات عملی از سوی تمامی ذینفعان است.
وضعیت بحرانی منابع آبی؛ نگاهی به آمارها:
بر اساس گزارش‌های موجود، استان زنجان وابستگی شدیدی به منابع زیرزمینی برای تأمین آب شرب خود دارد، به طوری که حدود ۹۰ درصد از نیاز آبی شرب شهروندان از این منابع تأمین می‌شود. این وابستگی بالا، در کنار برداشت‌های بی‌رویه و عدم تغذیه کافی سفره‌های زیرزمینی، منجر به کاهش محسوس حجم این منابع در سال‌های اخیر شده است. متأسفانه، حتی بارش‌های نسبتاً خوب در سال آبی جاری نیز نتوانسته‌اند این کسری را به طور کامل جبران کنند و روند کاهشی ذخایر آب زیرزمینی همچنان یک نگرانی جدی محسوب می‌شود.
در همین راستا، آمار ورودی به سد تهم، یکی از مهم‌ترین منابع تأمین آب استان، کاهش ۴۴ درصدی را نسبت به سال گذشته نشان می‌دهد. اگرچه مجموع بارش‌های استان در سال آبی جاری حدود ۲۹۳.۸ میلی‌متر ثبت شده است، اما این میزان نیز نتوانسته تأثیر چشمگیری بر احیای کامل منابع آبی داشته باشد. این ارقام، گویای این واقعیت تلخ است که استان زنجان در آستانه تابستان، با محدودیت‌های جدی در منابع آبی مواجه است و مدیریت مصرف در تمامی بخش‌ها امری حیاتی تلقی می‌شود.
پیامدهای کم‌آبی؛ از سفره مردم تا چرخ صنعت:
پیامدهای کمبود آب تنها به کاهش حجم سدها و سفره‌های زیرزمینی محدود نمی‌شود، بلکه مستقیماً بر زندگی روزمره مردم، بخش کشاورزی و حتی فعالیت‌های صنعتی استان تأثیر می‌گذارد. کشاورزی، به عنوان یکی از ارکان اصلی اقتصاد استان، به شدت به منابع آبی وابسته است و کاهش دسترسی به آب، می‌تواند منجر به کاهش تولید، افت کیفیت محصولات و در نهایت آسیب به معیشت کشاورزان شود. همچنین، کمبود آب می‌تواند فعالیت‌های صنعتی را نیز با چالش مواجه کرده و بر روند تولید و اشتغالزایی در استان اثر منفی بگذارد.
فرهنگ‌سازی و مدیریت؛ راهکارهای برون‌رفت از بحران:
در چنین شرایطی، دو رویکرد اصلی می‌تواند راهگشای برون‌رفت از این بحران باشد: فرهنگ‌سازی و آموزش عمومی در زمینه مصرف بهینه آب، و اجرای برنامه‌های مدیریتی کارآمد از سوی مسئولان. بسیاری از مسئولان و کارشناسان حوزه آب بر این باورند که بخشی از مشکل، ناشی از عدم درک واقعی عموم مردم از اهمیت و محدودیت منابع آبی است. بنابراین، ضرورت دارد تا با استفاده از رسانه‌ها، آموزش و پرورش و برگزاری کارگاه‌های آموزشی، فرهنگ صرفه‌جویی در مصرف آب از سنین پایین نهادینه شود.
در کنار این اقدامات فرهنگی، مسئولان استان نیز باید با اتخاذ سیاست‌های مدیریتی قاطع و پایدار، گام‌های مؤثری در جهت مدیریت منابع آبی بردارند. این اقدامات می‌تواند شامل اصلاح الگوی کشت در بخش کشاورزی، توسعه روش‌های نوین آبیاری، مدیریت دقیق‌تر برداشت از منابع زیرزمینی، جلوگیری از هدررفت آب در شبکه‌های توزیع و تشویق صنایع به استفاده از فناوری‌های کاهنده مصرف آب باشد. همچنین، بازنگری در تخصیص منابع آبی به بخش‌های مختلف و اولویت‌بندی نیازهای اساسی، از جمله تأمین آب شرب سالم و پایدار برای شهروندان، امری ضروری است.
استان زنجان در بزنگاهی حساس قرار گرفته است؛ بزنگاهی که آینده دسترسی به منابع حیاتی آب، به اقدامات امروز ما بستگی دارد. کمبود منابع آبی، چالشی فراگیر است که نیازمند همکاری، همدلی و مسئولیت‌پذیری تمامی اقشار جامعه، از مسئولان ارشد تا تک‌تک شهروندان، است. با درک عمیق‌تر محدودیت‌های منابع آبی و پایبندی به اصول صرفه‌جویی و مدیریت پایدار، می‌توانیم از این بحران عبور کرده و آینده‌ای روشن‌تر را برای استان زنجان رقم بزنیم. این یک دعوت است؛ دعوتی به مسئولیت‌پذیری در قبال قطره قطره آبی که میراث نسل‌های آینده است.
